بعضی گمان می کنند همین مقدار که انسان ایمان محکم و باطنی پاک و آراسته داشته باشد کافی است و ظاهر وشکل و قیافه او هر گونه باشد عیب ندارد . چنین گمانی از نظر اسلام باطل می باشد بلکه به عکس بخشی از برنامه ها و دستورهای اسلامی مربوط به نظافت و زیبایی و آراستگی ظاهر ، قیافه و لباس و .. است . این همه سفارشات و تاکید پیرامون این مسئله اهمیت آن را در روابط اجتماعی می رساند و بیانگر آن است که اگر انسان ایمان داشته باشد نشانه ایمان او درظاهر همین آراستگی ظاهری اوست و اولین چیزی که مردم از او می بینند همین نظافت و پاکیزگی اوست . بنابراین یک فرد با ایمان ابتدا میتواند از طریق آراستگی ظاهری مردم را به سوی خود جذب و سپس با ایمانش بر آنها تاثیر بگذارد.
نکته اصلی این است که همه انسانها ظاهر آراسته و مرتب را دوست دارند چرا که یکی از حس های درون انسان ، حس زیبایی است . بنابر همین حس اگر رعایت نظافت و پاگیزگی نشود بر خلاف فطرت انسانها عمل کرده است و کسی که بر خلاف فطرت انسانها عمل می کند هیچگاه محبوب آنها واقع نخواهد شد .
پس برای اینکه رضایت همگان را جلب کنیم و نزد آنها محبوب باشیم لازم است منظم باشیم . لباسهایمان تمیز و پاکیزه باشد و ظاهری مناسب و آراسته داشته باشیم.
قران کریم می فرماید : ای فرزند آدم ! زینت خود را به هنگام رفتن به مسجد با خود بردارید .... بگو چه کسی زینتهای الهی را برای بندگان خود آفریده و روزیهای پاکیزه را حرام کرده است ؟1
این آیات بیانگر آن است که مسلمانان باید با پوشیدن لباسهای پاک و مرتب وتمیز و شانه زدن موها و به کاربردن عطر و مانند آنها بهره مند شوند و این نعمتها را هرگز برخود حرام نکنند بلکه از آن به نحو احسن بهره برداری نمایند .
رسول اکرم صلی الله علیه وآله وسلم می فرمایند : با هر چیزی که توان دارید نظافت کنید چرا که خداوند متعال ، اسلام را بر اساس نظافت بنا کرده است و جز انسان پاکیزه و پاک وارد بهشت نگردد .
در روایات آمده شخصی از امام صادق علیه السلام در مورد آیه « وَ امّا بنعمه ربّکَ فَحَدِّث» پرسید : آشکار نمودن نعمت که در آیه ذکر شده چگونه است ؟ آن حضرت در پاسخ گفت : لباسش را پاکیزه سازد ، خویش را خوشبو کند ، خانه اش را پاکیزه نماید و آستانه خانه اش را جاور و تمیز کند .2
همچنین روایت شده که پیامبر اکرم صلی الله علیه وآله وسلم در آینه می نگریست و موهای خود را مرتب می کرد و شانه می زد و گاهی درآب می نگریست و مویش را می آراست و علاوه بر خانواده اش خود را برای اصحاب نیز می آراست و می فرمود :« خداوند از بنده اش می پسندد که برای رفتن نزد برادرانش خود را برای آنها آماده کند و زیبا سازد »
این گفتارهاکه نمونه هایی از صدها گفتار پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم و امامان معصوم علیهم السلام می باشد بیانگر اهمیت نظافت و پاکیزگی از نظر اسلام است و عمل به این دستورات موجب ارتقاء مقام و در پیشگاه خداوند و محبوبیت درنزد مردم می شود . چراکه خداوند در قران می فرماید :
« اِنَّ الله یُحِبُّ المتطهرین»
احسان و نیکی واضح ترین وسیله محبوبیت:
انبیاء عظام علیه السلام و دانشمندان بزرگ و روانشناسان عالم و خلاصه جمیع ملل جهان معتقدند که صفتی بهتر از احسان و نیکی وعملی بهتر از بذل مال و دستگیری از مستمندان وجود ندارد . چرا که سرشت آدمی به گونه ای است که دل در دوستی نیکو کاران می بندد و از کسی که به او بدی کند و یا بخیل باشد بیزاری می جوید . بنابراین مردم بنده احسان و نیکی هستند و دل را به کسی می سپارند که از دست او چیزی گرفته باشند و عشق کسش را در سینه می پروراند که از او احسان و خیری دیده باشند . و دوستدارکسی هستندکه دست نیکی نسبت به آنها بگشاید .بنابراین انسان بادستی که مالی را می بخشد یا خدمتی به دیگران می کند در حقیقت با این دست ، محبت بدست می آورد و قلعه دلها را با احسان فتح می کند .
فریدون فرخ فرشته نبود زمشک وزعنبر سرشته نبود
به داد و دهش یافت آن نیکویی تو داد و دهش کن فریدون تویی
نکته لازم به تذکراین است که باید در احسان و خدمت به مردم انگیزه الهی داشته باشیم و بعد از احسان هم برآنان منت نگذاریم . با رعایت این نکته است که آثار احسان و نیکی را می توانیم بدست آوریم .
نا پلنون در زمینه احسان و نیکی به دیگران می گوید : بهترین کار برای جذب قلوب مردم خیر خواهی و نیکو کاری نسبت به انهاست .3
گردآوری : دهقانی
استاد راهنما : خانم رحمت آبادی
--------------------------------------------------------------------------------
پی نوشت:
1- سوره اعراف- 31 و 32
2- اشتهاردی وعبدوس- محمد مهدی و محمد تقی- بیست و پنج گفتار از اصول اخلاقی امامان - انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی- چاپ هشتم- 1377 ص 270
3- پور شریف- حسین- مجله حدیث زندگی- مقاله گفته ها و نوشته ها