حجاب و پوشش، مسئله ای است که در همه ادیان و مذاهب دارای جایگاه خاص است و البته یکی از دلایل اصلی آن فطری و ذاتی بودن حجاب می باشد. داستان آدم و حوا فطری بودن آن را اثبات می کند. آنگاه که آدم و حوا از درخت ممنوعه چشیدند، پوشش خود را از دست دادند، عورتشان آشکار شد و آنها به سرعت با برگ درختان خود را پوشانیدند. این مسئله یعنی پوشانیدن پس از احساس برهنگی، خود بیانگر فطری بودن پوشش در انسان است و ثابت می کند که لباس و پوشش به تدریج و بر اثر تمدن ها به وجود نیامده است بلکه انسان های نخستین یا به تعبیر بهتر، نخستین انسان ها به طور فطری و ذاتی به پوشش گرایش داشته اند و بنابر گواهی تاریخ در اکثریت قریب به اتفاق ملت ها و آیین های جهان، حجاب در بین زنان و البته مردان معمول بوده است. به قول «جرجی زیدان» اگر مقصود از حجاب پوشانیدن تن و بدن است، این وضع پیش از اسلام و حتی پیش از ظهور دیانت مسیح نیز معمول بوده و دیانت مسیح هم تغییری در آن نداده و تا اواخر قرون وسطی در اروپا معمول بوده و آثار آن هنوز در اروپا باقی است.
حجاب نیز مانند سایر آداب و رسوم در طول تاریخ فراز و نشیب های فراوانی را به خود دیده و البته گاهی با اعمال سلیقه از طرف حاکمان وقت تشدید یا تخفیف یافته ولی هیچ گاه به طور کامل از بین نرفته است. این در صورتی است که اگر به لباس های ملی کشورهای جهان بنگریم، به خوبی حجاب و پوشش را در آنها مشاهده می کنیم. حجاب در بین بیشتر ملت ها معمول بوده و اختصاص به مذهب و ملت خاصی ندارد به طوری که تمام ادیان الهی پوشش و حجاب را بر زن واجب دانسته اند اما اگر امروز نشانی از واجب بودن و رعایت حجاب را در بین پیروان آن ادیان نمی بینیم، نشانه تحریف آنهاست.
در ادیان زرتشت، یهود، مسیحیت و اسلام، حجاب زن امری واجب بوده و کتاب های مقدس مذهبی، دستورات و احکام دینی، آداب و مراسم و نیز سیره علمی پیروان این ادیان الهی بهترین شاهد و گواه اثبات این مدعاست. به نقل از «ویل دورانت» مورخ مشهور در قرون وسطی یهودیان همچنان که زنان خود را با لباس های فاخر می آراستند اما به آنها اجازه نمی دادند که با سر عریان به میان مردم رفت و آمد کنند. به طوری که اگر زنی به نقض قانون یهود می پرداخت، مثلاً بدون این که چیزی بر سر داشته باشد به میان مردم می رفت، یا آن قدر با صدای بلند حرف می زد که همسایگان صدای او را می شنیدند، در این شرایط مردمی توانست بدون پرداخت مهریه زن را طلاق دهد! همچنین در دین یهود مردان نیز به رعایت حجاب دعوت شده اند. به گونه ای که مرد یهودی نباید درحضور زنی که موی سرش هویداست، دست دعا به درگاه خدا بردارد.
رعایت حجاب در دین مسیحیت و به خصوص کاتولیک ها نیز به چشم می خورد چرا که تمام ادیان الهی در اصول احکام باهم مشترک بودند. به عقیده «پولس» یکی از حواریون حضرت عیسی(علیه السلام):
«نقاب شرف زن است، پس اگر گیسو فروگذارند، این مایه بزرگواری است.»
اسلام که کامل ترین دین الهی است و در ادامه ادیان الهی گذشته آمده است، به دلیل عدم تحریف و تغییر در آن به صراحت به مسئله حجاب زنان و مردان اشاره کرده است. علاوه بر نص صریح قرآن روایت و احادیث معتبری دال بر حجاب از قول پیامبر اسلام(ص) و امامان(علیهم السلام) آمده به طوری که در این مسئله حجت بر مسلمانان تمام شده است. اسلام در این خصوص نه تنها به زنان بر لزوم داشتن و حفظ حجاب تاکید کرده بلکه مردان را نیز مخاطب خود قرار داده است. امام صادق(علیه السلام) در این مورد می فرماید: «چشم چرانی تیری است مسموم از تیرهای شیطان. چه بسا نگاهی که حسرت های طولانی در پی داشته باشد.»
حجاب که از ضروریات و اصول اساسی دین اسلام است. وجه مشترک تمامی فرق اسلامی نیز می باشد. همچنین در آیات سی و یک و سی و دو سوره مبارکه نور به این مسئله چنین اشاره کرده است.
«به مردان با ایمانت بگو دیدگان از نظر بازی فرو گذارند و عفت خود را حفظ کنند و این کار برای پاک ماندن آنها بهتر است. به زنان نیز بگو دیدگانشان را فرو گذارند و عفت خود را حفظ کنند و زینت خود را آشکار نکنند مگر آنچه ظاهر است و روسری های خود را بر گریبان هایشان بیندازند.»
البته همانطور که درآیات قرآن نیز اشاره شد، حجاب به هیچ وجه سدی برای فعالیت اجتماعی زنان و یا پیشرفت علمی و یادگیری و آموختن دانش برای آنها نبوده است. به طوری که در نخستین دوران گسترش اسلام و زندگی پیامبر(صلی الله علیه واله) زنان با مردان در میدان های جنگ دوشادوش شرکت داشتند و باهم به نمازهای دسته جمعی و مسجد می رفتند و در میان آنها زنان شاعر، بازرگان و پزشک معروف بسیار دیده می شود. اما پس از پیامبر(صلی الله علیه واله) خلفای راشدین و به خصوص در زمان خلفای بنی امیه و بنی عباس، زندگی اجتماعی و آزادی زنان به صورتی چشمگیر بر پایه چند انگیزه رنگ دیگری به خود گرفت.
حجاب که برای حفظ احترام زن و سلامت نفس جامعه بشری و برای عزت و آبروی زن تدوین شده در ایران نیز به طور رسمی و قانونی رعایت می شد تا این که در زمان سلطنت رضاخان بر اثر مسافرت های او تاثیرپذیری از همتای ترک خود «اتاتورک» و تبعیت از جوامع غربی تصمیم به علنی کردن بی حجابی گرفت. با فراهم کردن زمینه های کشف حجاب توسط حکومت پهلوی، رضاخان در خرداد سال هزار و سیصد و چهارده به طور رسمی از هیئت دولت خواست تا دستور تبدیل کلاه شاپو به کلاه پهلوی و رفع حجاب زنان را صادر کند و پس از آن در هفدهم دی ماه همان سال به طور علنی کشف حجاب را اعلام نمود و این روز را روز آزادی زن نامید! با صدور این قانون و در پی آن مخالفت هایی از اهالی مردم و مراجع شهرهای ایران و به خصوص یزد، مشهد و کرمانشاه دولت برای خنثی کردن این مخالفت ها، تنبیهاتی را از جمله منتظر نمودن کارکنان دولت از خدمت به دلیل عدم حضور همسرانشان در جشن ها و مجالس مختلف و نیز توقیف روزنامه های مخالف دست زد. از جمله گروهای مخالف این قانون هیئت جوانان پیرو قرآن و افرادی چون «سید محمد کمره ای» بودند که خواستار ممانعت از تعرض مامورین شهربانی به حجاب زنان شدند و بر اهتمام بیشتر به احکام و قوانین اسلام و جلوگیری از اشاعه منکرات تاکید داشتند. در پی این اعتراضات سرانجام با سقوط رضاخان سختگیری در مورد حجاب کمتر شد ولی تبلیغ به انحاء مختلف در ارزش گذاری بر بی حجابی ادامه یافت.
با وقوع انقلاب اسلامی دوباره حجاب بر طبق قانون دین اسلام به طور رسمی در برنامه دولت قرار گرفت. از آن جا که لباس، تابع عرف و سنت در جامعه است، جمهوری اسلامی تاکیدی بر پوشش چادر نداشته اما با توجه به این که زنانی ایرانی حتی قبل از اسلام نیز از چادر برای پوشش استفاده می کردند، کامل ترین حجاب معرفی شد.
بی گمان ریشه بسیاری از انحرافات دینی و اخلاقی نسل جوان امروز را باید در لابه لای افکار و عقاید آنها جستجو کرد. چرا که آنها از نظر مذهبی آن گونه که باید هدایت نشده اند. اما علاج کار بسیار ساده است. می توان با کمی از خودگذشتگی و پایبندی بیشتر به حجاب به سادگی از به وجود آمدن مشکلات آینده پیشگیری کرد. بیایید مسئولیت قبول کنیم و با مسئولیت پذیری خود این انتخاب تاریخی را تداوم بخشیم.
نسترن رحیمی – آشنا 135